"Рәхмәтме, әллә ришвәтме?"- Яңа Чишмә үзәк район хастаханәсендә пациентлар күзлегеннән коррупция турында.
"Рәхмәтме, әллә ришвәтме?"- Яңа Чишмә үзәк район хастаханәсендә пациентлар күзлегеннән коррупция турында.
Ирина Игоревна, күптән түгел районда Яңа Чишмә үзәк район хастаханәсендә коррупция күренешләре турында халыктан сораштыру үткәрелде. Игътибарсыз калдырырга ярамаган төп саннар нинди?
Ирина Лобачева, Яңа Чишмә районы башлыгының коррупциягә каршы көрәш мәсьәләләре буенча ярдәмчесе: төп борчылу сигналы-безнең үзәк район хастаханәсендә коррупция күренешләре белән очрашканнарын турыдан-туры күрсәткән сораштырылучыларның 13,2% ы. Гәрчә күпчелек-68,1% - очрашмадык, диделәр, 13% – бу сизелерлек. Шул ук вакытта респондентларның биштән бер өлеше диярлек (18%) шулай ук уйлану өчен пространство калдыра дип җавап бирергә авырсынды. Тагын бер мөһим күрсәткеч-коррупция фактлары турында хәбәр итәргә әзерлек. Андыйлар 28,6% кына булып чыкты, шул ук вакытта 42,9% моны эшләргә әзер түгеллеген турыдан-туры белдерде.
Корреспондент: әгәр кешеләр моны кайда һәм ничек эшләргә теләүләрен әйтергә җөрьәт итсәләр?
- Иң өстенлекле ысул итеп сораштырылучылар шәхси мөрәҗәгатьне атады (38,6%). Адресатка килгәндә, 28,1% хастаханәнең үз җитәкчелегенә мөрәҗәгать итәрләр иде, дип күрсәткән. Бу эчке механизмнарга ышанычның билгеле бер дәрәҗәсен күрсәтә, әмма шулай ук бу механизмнарны көчәйтү һәм башка каналлар турында мәгълүмат бирү кирәклеген ассызыклый, мәсәлән, хокук саклау органнарына яки «Халык контроле»ГИСына.
Корреспондент: иң кискен сорауларның берсе – кешеләр ришвәт биргәнме. Сораштыру Нәрсә күрсәтте?
- Күпчелек - 88,5% - ришвәт бирмәвебез турында җавап бирделәр. Әмма 6,9% 2000 дән 5000 сумга кадәр ришвәт бирүләрен таныган, һәм 3,4% – 500 дән 1999 сумга кадәр. Ришвәт бирүдә таныган бу 10,3% - бик җитди күрсәткеч. Ул практика бар, һәм кешеләр, кызганычка каршы, аңа мөрәҗәгать итәләр, ди.
Корреспондент: кешеләрне мондый адымга нәрсә этәрә соң?
И.Лобачева: респондентлар (14,4%) атаган төп сәбәп – медицина персоналының илтифатына һәм сыйфатлырак эшенә ирешү теләге. Ягъни, асылда, стандартлар һәм вазыйфаи бурычлар кысаларында күрсәтелергә тиеш булган өчен түләргә. Бу тирән аңлауны таләп итә торган төп момент.
Корреспондент: кешеләр соңгы елларда сәламәтлек саклауда коррупция белән бәйле вәзгыятьнең яхшыруын Сизәләрме?
И.Лобачева: монда картина бер мәгънәле түгел. Сораштырылганнарның 8% ы гына Сәламәтлек саклауда коррупция дәрәҗәсе күпкә кимегән дип саный. Шул ук вакытта күпчелек – 58,6% – бәя бирергә авырсынды. Бу мәгълүмат җитмәү турында да, кешеләрнең әлегә сизелерлек үзгәрешләр күрмәве турында да сөйли ала.
Корреспондент: Ирина Игоревна, тулаем алганда, сез бу нәтиҗәләргә ничек аңлатма бирерсез? Сезнең карашка проблеманың тамыры нәрсәдә?
И.Лобачева: бер яктан, без ешрак медицинада коррупциягә, бигрәк тә көнкүреш коррупциясенә каршы көрәш турында сөйлибез. Икенче яктан-пациентларның үзләрендә бер генә мәгънәле булмаган мөнәсәбәт бар. Аларның бер өлеше чын күңелдән матди бүләкләүдән башка бүген сыйфатлы ярдәм алу мөмкин түгел дип саный. Асылда, алар медикларга турыдан-туры бурычларын тиешенчә үтәгән өчен» рәхмәт белдерәләр". Әмма нәкъ менә шушы «рәхмәт» практикасы, чикне үтеп баручы һәм көнкүреш коррупциясе булып тора, ул гаять зур зыян китерә. Ул гражданнарның бөтен медицина системасына ышаныч нигезен какшата. Табиб бит кешеләрнең аңында – ул барыннан да элек ярдәм итәргә һәм гомерләрне коткарырга чакырылган кеше, ә өстәмә түләү өчен хезмәт күрсәтергә түгел.
Корреспондент: бу мәгълүматларны алганнан соң нинди адымнар ясау планлаштырыла?
И.Лобачева: сораштыру нәтиҗәләре – саннар гына түгел, Яңа Чишмә үзәк район хастаханәсе һәм район хакимияте өчен кулланма. Чаралар комплексы кирәк. Беренчедән, профилактиканы көчәйтү: пациентларга ришвәтнең ярамавы һәм зыяны турында да, медицина хезмәткәрләренә дә җаваплылык һәм этик нормалар турында мәгълүмат бирү.
Икенчедән, кешеләр курыкмасын һәм кая мөрәҗәгать итәргә икәнен белсеннәр өчен коррупция күренешләре турында хәбәрләрнең аңлаешлы, аноним һәм нәтиҗәле каналларын үстерү. Өченчедән, һәм бу, мөгаен, иң мөһиме – күрсәтелә торган медицина хезмәтләренең сыйфаты өстендә өзлексез эшләү. Ярдәм вакытында, профессиональ һәм пациентка хөрмәт белән күрсәтелгәндә, «рәхмәтләр»өчен туфрак үзе юкка чыга.